گزارش جلسه چهارم از سلسله جلسات پنج شنبه های علمی-پژوهشی
عنوان جلسه: جلسه دوم از « سلسله جلسات مهارت افزایی پژوهش در حوزه کلام امامیه »
ارائه دهنده: حجت الاسلام دکتر حسین شانه چی (مدرس سطوح عالی کلام اسلامی و مدیر موسسه امامت مشهد)
موضوع جلسه دوم: بررسی تعریف و جایگاه علم کلام در علوم اسلامی و بیان اجمالی از تاریخ علم کلام
چکیده جلسه دوم : استاد محترم در این جلسه به تبیین تعاریف مختلف از علم کلام پرداختند. ایشان در تعریف علم کلام فرمود: علم کلام از سه جهت؛ موضوع، روش و غایت تعریف می شود و این که تعریف علم کلام منحصر در خداشناسی باشد، صحیح نیست. از نظر استاد جامع ترین تعریفی که برای علم کلام می توان بیان کرد عبارت است از: « علمی که به روش عقلی و نقلی به بررسی عقاید دینی می پردازد و هدف آن استنباط، تبیین، تنظیم و اثبات و دفاع استـ»
ایشان در ادامه بیانات خود به بیان تمایزات و مشترکات علم کلام با سایر علوم مثل فلسفه و عرفان و فقه پرداختند و نزدیک ترین علم به علم کلام را علم فقه نامیدند. همچنین در بحث جایگاه علم کلام، به روایتی از امام صادق علیه السلام اشاره شد که از علم کلام به دانش شریف یاد کرده بودند و علامه طباطبایی نیز در تفسیر خود نقل کردند.
ایشان در پایان بیانات خود به بیان اجمالی از تاریخ پیدایش علم کلام نیز اشاره کرد و فرمود: اصطلاح علم کلام و متکلم از زمان صادقین رواج پیدا کرده است و دوران طلایی مباحث کلام در این دوران بوده است ولی حقیقتا علم کلام از زمان امام سجاد علیه السلام رایج شده است و شاگردان کلامی زیادی توسط امام سجاد علیه السلام پرورش داده شده اند و صادقین علیهما السلام این دانش را توسعه داده اند. لذا نخستین و پایه ای ترین دانش دینی ما دانش کلام است.
کتاب ارزشمند احتجاج شیخ طبرسی از نمونه های مباحث کلامی اهل بیت علیهم السلام می باشد.از جمله کتب مهمی که در این جلسه توسط استاد معرفی شد به شرح زیر است:
کتاب سیر تطور کلام شیعه جناب استاد جبرئیلی
کتاب تاریخ کلام جناب استاد طالقانی
کتاب قرآن و علم کلام جناب استاد قدران قراملکی
دیدگاه