سه شنبه ۱۲ دی ماه ۱۴۰۲ ساعت ۹:۰۰ صبح در سالن اجتماعات مدرسه علمیه تخصصی علوم‌عقلی عباسقلی‌خان جلسه پانزدهمین کنفرانس‌علمی‌طلاب مدرسه در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ با ارائه موضوع اقسام فاعل و فاعلیت خداوند متعال» توسط فاضل ارجمند جناب آقای ایزدپناه برگزار گردید.
در این نشست علمی مباحث ارائه شده با حضور حجت الاسلام‌والمسلمین عسکری اسدی از اساتید حوزه علمیه خراسان مورد نقد و بررسی علمی قرار گرفت.
حجت الاسلام عسکری اسدی در این نشست ضمن بیان اقسام فاعل که عبارتند از :
فاعل بالطبع
فاعل بالقسر
فاعل بالجبر
فاعل بالقصد
فاعل بالرضا
فاعل بالعنایه
فاعل بالتجلی
فاعل بالتسخیر
خاطر نشان کردند: «در فاعل بالجبر همانطور که در نهایه آمده است علامه فاعل بالجبر را به فاعل بالقصد بر می‌گرداند و می‌گوید این همان است لذا علامه فاعل بالجبر را در اقسام فاعل ذکر نکرده است. سخن نهایی حکمت متعالیه فاعل به تجلی است. مشایین قائل بر این هستند که خداوند نسبت به خلقت جهان فاعل بالعنایه است. نظر اشراقیون بر این است که خداوند فاعل بالرضا است. نظر متکلمین بر این است که خداوند فاعل بالقصد است.
مشایین که فال بالعنایه را قبول کردند می‌گویند خداوند توسط واسطه صور مرتسمه به مخلوقات پیدا می‌کند. علم خدا به وجودهای خارجی فاعل بالعنایه می‌باشد اما نسبت به صور مرتسمه فاعل بالرضا است . پس مشایین برای خداوند دو فاعلیت قائلند: ایجاد صور مرتسمه و به دنبال آن سایر موجودات.
اشراقیون ایضا مثل مشایین دو مرحله برای خداوند در فاعلیت قائل هستند یک مرحله وجود خارجی و یک مرحله رب النوع لکن هر دو مرحله را فاعل بالرضا می‌دانند.»
دیدگاه