بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین
من اولا بر خودم فرض میدانم که شکرگزار این نعمت بزرگ و این لطف و عنایت و توجه ویژه ی حضرت رضا ، این امام رئوف باشم که به ما توفیق داد در این ایام مبارک ، در ماه ذی القعده و ذی الحجه و میلاد پر سعادت حضرت رضا علیه السلام و ایام مخصوص زیارتی حضرت رضا و همینطور شهادت میوه ی دل ایشان ، آقا جواد الائمه (ع) ، ایام شریف و ارزشمند و پربار دهه ی اول ذی الحجه ، بتوانیم مهمان این امام رئوف باشیم . واقعا باید شکر خدا را به جا آورد .
و جا دارد تشکر ویژه ای کنم از کسانی که واقعا کمک کردند به فراهم شدن این امکانات و مقدمات برای برگزاری این دوره ی ارزشمند که توفیق شد در این ایام کرونا و با همه ی نگرانی ها و دشواری هایی که برگزاری دوره های حضوری به دنبال داشت ، با تدابیر و تمهیدات و حمایت هایی که برخی از عزیزان داشتند بتوانیم دوره ی احیای ۴ مدرسه علمیه معصومیه را در سال ۱۴۰۰ در جوار مضجع نورانی عالم آل محمد (ع) ، این امام رئوف برگزار کنیم ، و به نوبه ی خودم باید تشکر کنم از مدیریت توانمند ، ارزشمند ، جهادی و انقلابی مدرسه عباسقلی خان ، جناب حجه الاسلام و المسلمین بابایی و همه ی معاونین و همکاران و عزیزانی که در این مجموعه ، مشغول خدمت گزاری به سربازان حضرت ولی عصر (عج) هستند . امیدواریم که ان شاءالله خداوند متعال توفیقاتشان را روز افزون نماید . واقعا ، لسان و زبان ما الکن هست که بخواهیم تشکر کنیم . من هرجور فکر کردم که چگونه می‌توانیم از زحمات این مجموعه تشکر بکنیم ، واقعا چیزی به ذهنم نرسید جز اینکه از حضرت رضا (ع) بخواهم که عنایات ویژه شان را شامل این مجموعه و همه خدمت گزاران صدیق و مخلص در این مجموعه قرار دهند .
در خصوص دوره تابستانه ی احیای ۴ ، که اختصاص به طلاب فارغ التحصیل از دانشگاه در مدرسه علمیه معصومیه دارد ، چند محور را لازم است بنده توضیح بدم .
فضای مدرسه علمیه معصومیه و طلاب آن
محور اول در مورد خود مدرسه ی معصومیه و ویژگی های کمی و کیفی این مدرسه است . همانطور که مستحضرید مدرسه علمیه معصومیه ، یکی از مدارس ممتاز در بین مدارس علمیه در سطح کشور هست که اختصاص به طلاب فارغ التحصیل از دانشگاه دارد . کلنگ این مجموعه در روز ولادت حضرت رضا (ع) در سال ۱۳۶۰ به دست تولیت محترم آستانه ی مقدسه حضرت معصومه (س) جناب حجه الاسلام و المسلمین مولایی زده شد و این اتفاق بنا به پیشنهاد تولیت و مراجع عظام وقت و موافقت مرحوم حضرت امام (ره) اتفاق افتاد و بنا شد که مجموعه مدرسه علمیه معصومیه که گلستان و باغِ پرورش گل متعلق به حرم حضرت معصومه (س) بود به حوزه علمیه تبدیل شده و صحنی از صحن های حرم مطهر را تشکیل دهد و در سال ۶۷ این مجموعه افتتاح شد و با حکم حضرت امام این مجموعه در اختیار شورای عالی حوزه های علمیه قرار گرفت . قریب به دو دهه است که این مجموعه پذیرای طلاب فارغ التحصیل از دانشگاه است و بحمدالله در کنار این رخداد عظیم اتفاقات خوبی در مجموعه افتاد ، از جمله اینکه این مجموعه قریب به ۶ یا ۷ سال میزبان کارگاه ساخت ضریح مطهر سیدالشهدا آقا اباعبدالله الحسین علیه السلام بود و ضرب آهنگ هنرمندان سازنده ی این ضریح همراه بود با درس و بحث طلاب و خیر و برکت را در این مجموعه روز افزون نمود . قریب به ۴ سال پیش این مجموعه مفتخر شد تا میزبان سه شهید والا مقام در درون خودش باشد و به معنای واقعی کلمه ، طلاب این مدرسه مهمان شهدا شدند . بحمد الله در این مجموعه ، نسلی فرهیخته ، دغدغه مند ، مخلص و مبرا از انگیزه های مادی و مدرکی و بلکه با انگیزه های معنوی و علمی جدی از فضای دانشگاه وارد فضای حوزه شدند و در مدرسه علمیه معصومیه جای گرفتند . طلاب فارغ التحصیل از دانشگاه ، از ویژگی های کمی و کیفی خاصی برخوردارند از جمله این که هم واجد یک سری نکات مثبت و امتیازات ارزشمند هستند و هم اینکه مخاطراتی جدی ، آنها را تهدید میکند ، به جهت اینکه یک بخش قابل توجهی از سن تعلیمی و تربیتی ایشان در فضای دانشگاه گذشته و شاید با سنی بالاتر از معمولِ طلاب وارد فضای حوزه میشوند . و بالطبع باید با یک برنامه ریزی مطلوب تلاش کنیم که این فاصله زمانی جبران شود . از سویی اقتضاء این سن این است که عمده ی این طلاب متاهل هستند و کمتر از معمول طلاب سکونت در حجره را تجربه میکنند و کمتر از بقیه با سبک زندگی حجره ای داخل مدرسه مانوس میشوند و این قاعدتا مسئولیت ما را برای انتقال برخی از مفاهیم و آداب و سبک ها دشوار تر میکند . و از سویی وقتی که نگاه میکنیم میبینیم که ایشان اگرچه دارای مدارک عالیه دانشگاهی هستند اما کمتر در بین ایشان انگیزه های مدرکی میبینیم و عمدتا با انگیزه های الهی و علمی وارد فضای حوزه میشوند . و الحمدلله با توجه به اینکه اکثریت طلاب دانشگاهی اقبال دارند که وارد فضای مدرسه علمیه معصومیه شوند ، یک قدرت انتخاب بالاتری را پیش روی مسئولین و دست اندرکاران و معلمین و مشاوران مدرسه قرار داده که بتوانند طلاب فرهیخته ای را از بین آن نسل گزینش کنند . الحمدلله مدرسه ی معصومیه از این جهت از وضعیت بسیار مطلوبی برخوردار است و این گروهی که امسال توفیق داشتیم در مشهد مقدس و در جوار مضجع نورانی و مطهر امام رئوف در خدمتشون باشیم ، جزء طلاب دغدغه مند ، برجسته ، پرتلاش و مخلصی بودند که تابستان خود را صرف کار علمی ، پژوهشی و معنوی کردند .
ویژگی‌های طلاب دانشگاهی
از جمله دیگر ویژگی هایی که این طلاب دارند ، برخورداری از روحیه ی دغدغه مند تبلیغی و ترویجی و جهادی و برخورداری از احساس مسئولیتی است که نسبت به نشر معارف اهل بیت (ع) دارند و دغدغه ای که نسبت به مردم محروم و مستضعف و بحران های مختلف کشور در بین آنها شکل می‌گیرد . بحمدلله این روحیه جهادی ، همواره زبانزد عام و خاص بوده و در اتفاقات مختلف مثل سیل و زلزله و محرومیت زدایی و … پای کار بودند ، چه در دوران کرونا و چه قبل از آن . در خوزستان ، گلستان و خرم آباد و کرمان فعالیت داشتند و به تعبیر برخی از آقایان خیلی از جاهایی که هیچکس نمیرفت را بچه های معصومیه میرفتند و این روحیه ی جهادی بحمدالله و المنه در بین ایشان وجود دارد و پای کار انقلاب بودن یکی از ویژگی ها و خصیصه های جدایی ناپذیر از طلاب معصومیه است . دیگر ویژگی شان این است که سعی کردند در دوره های مختلف و خصوصا در این سال های اخیر به نقش و رسالت و ماموریت بصیرت افزایی خودشان جامه ی عمل بپوشانند . روحیه خستگی ناپذیر علمی و ورزیدگی ذهنی و تلاش ذهنی وافر و برجستگی تحقیقی و پژوهشی جزء ویژگی هایی است که اساتید همواره به آن اذعان داشته اند و وقتی که ما طلاب فارغ التحصیل از دانشگاه را با طلابی که از مقاطع پایین تر وارد حوزه میشوند ، قیاس میکنیم ، مشخص میشود که اگرچه مشکلات و موانع بیشتری در بین این طلاب وجود دارد اما واقعا اقتضاء در بین ایشان قوی است ، هم به لحاظ انگیزه و مباحث بینشی و هم به لحاظ ورزیدگی ذهنی و توانمندی های علمی که این ها دارند .
یکی دیگر از ویژگی های منحصر به فردی که بین این طلاب وجود دارد و تلاش شده از این ویژگی به عنوان یک فرصت و نقطه ی قوت استفاده بشود ، توانمندی ایشان در کار گروهی است در حالی که شاید در بین مدارس علمیه ، ما کمتر شاهد کار گروهی باشیم ، همانگونه که در این مدت مشاهده کردید که تلاش میشد کارها بر دوش خود افراد و بر اساس آن ظرفیتی که در جمع های ایشان وجود دارد کارها پیش برود و این موضوع در ابعاد مختلف علمی ، تبلیغی ، مهارتی ، بینشی ، بصیرتی ، اخلاقی و معنوی صادق است . و بسیاری از مشکلات در سایه ی کار گروهی حل و جبران میشد .
دلیل برگزاری این دوره تابستانی
یکی از نکاتی که ممکن است مورد سوال قرار بگیرد این است که چرا دوره ی تابستانی برگزار کردیم ؟ واقعیت این است که ما وقتی به مجموعه ی اهداف و رسالت هایی که بر دوش حوزه های علمیه و به طور خاص این طائفه از طلاب وجود دارد نگاه میکنیم ، میبینیم که مسیر بسیار طولانی و پر فراز و نشیب و توأم با مسئولیتی بر عهده ی این عزیزان است اما مع الاسف یکی از مشکلات جدی در نظامات آموزشی ، چه نظام آموزشی حوزه و چه نظامات آموزشی دیگر ، تعطیلات زائد و بی ضابطه ایست که بلای خانه مان سوزی است که به جان نظامات علمی و تربیتی ما افتاده است ، چه در آموزش و پرورش ، چه در آموزش عالی و چه در حوزات علمیه ؛ و بزرگان و دلسوزان کشور و انقلاب و نظام و معارف همواره به این نکته تاکید کرده اند و سرآمد آنها مقام معظم رهبری است که مکررا از این مطلب گله مندند که چرا تعطیلات بی ضابطه و زائد در نظام تربیتی ما وجود دارد . یکی از اغراض ما از برگزاری دوره تابستانی احیاء ، کاهش تعطیلات زائد و بی ضابطه در حوزه است . که در سایه ی این اتفاق چند اتفاق دیگر هم رقم میخورَد . یکی اینکه میل و سیاست و هدایت مجموعه ی مدرسه علمیه معصومیه به این است که طلاب حتی المقدور ، دروس و مباحث علمی را خودخوان پیش نبرند و از کسب فیض در محضر اساتید محروم نگردند و لذا به جای اینکه سیاست دروس ارتقائی به صورت خودخوان را پیش ببریم ، تلاشمان این است که با استفاده از ظرفیت دوره های تابستانی بتوانیم فرصت بیشتری را برای طلاب فراهم آوریم تا از محضر اساتید استفاده ببرند که هم دوره ی تحصیل ایشان کوتاه شود و آن موضوعِ بالا بودن سن ایشان را جبران کند و از طرفی تعطیلات زائد و بی ضابطه را در حوزه کاهش دهد و هم اینکه فرصتی را برای حضور در محضر اساتید فراهم کند .
چرا در مدرسه عباسقلی خان
طبعا این دوره میتوانست در هرجایی برگزار شود از جمله قم یا مناطق خوش آب و هوای شمال و یا مناطق شمال غرب ، اما معتقدیم که تحصیل علوم و معارف در جوار این حرم های مطهر ائمه ی اطهار (ع) و به طور خاص در کنار مضجع نورانی و مطهر عالم آل محمد امام رضا (ع) خیلی تاثیر شگرفی را میتواند در خروجی و محصول نهایی کار ایجاد بکند و واقعا این اتفاق که در طول سالهای اخیر ، چه در دوره ی مدیریت حاج آقای نیک بین و چه در دوره ی مدیریت حاج آقای بابایی ، اتفاق افتاد ، جزء الطاف خفیه و ویژه ای است که حضرت رضا (ع) به مجموعه ی مدرسه علمیه معصومیه داشت که توانستیم در این مدرسه ی مبارکه حضور داشته باشیم که واقعا از یک نورانیت و یک معنویت و یک طهارت برجسته ای برخوردار است و مشخص است که نَفَس بزرگان و علماء در این مجموعه متجلی است و به وضوح میتوان این موضوع را دید . و به طور خاص همسایگی و قرابتی است که این مجموعه در کنار حرم مطهر حضرت رضا (ع) دارد که این جا را صحنی از صحن های حرم مطهر کرده است . و این فرصت فراهم شد که بتوانیم این دوره ی تابستانی را امسال هم در این مجموعه برگزار کنیم . برگزاری این دوره در شرایط کرونا از یک ضرورت مضاعفی برخوردار بود زیرا از ابتدای کرونا تا به امروز به واسطه ی مجازی شدن دروس ، یک آسیب جدی تربیتی به فضای طلاب وارد شده بود و این دوره توانست بسیاری از آن کمبود ها و خلأ ها و مشکلات را جبران کند . ما خیلی فکر کردیم که این برنامه را در کجا برگزار کنیم و واقعا اینگونه نبود که از سر ناچاری و صرف این قرابت مکانی ، این مجموعه انتخاب شود . خیر ، واقعا ما دلایل مختلفی را برای این کار در نظر داشتیم .
یک : جهت قرابت و همجواری که واقعا دلیل برجسته ای بود .
دو : سابقه و تاریخچه و آن نیات پاکی که در پس نیت واقفین و بانیان این مجموعه مبارکه بود و باعث شده بود این مجموعه از یک استعداد و آمادگی بسیار خوبی برای تحصیل علم و معنویت برخوردار گردد و این از مسائلی بود که بر روی آن مطالعه کرده بودیم .
سه : نوع نگاه تربیتی بود که این مجموعه و دست اندرکاران و کادر علمی و تربیتی و مدیریتی اینجا داشتند . من با هر یک از طلاب دوره که صحبت میکردم ، نوع نگاه تربیتی کادر اینجا جزء نکاتی بود که مکررا به من منتقل میکردند . عمیقا از مدیریت این مجموعه ، معاونین ایشان ، طلابی که توفیق داشتیم مدتی با ایشان مصاحبت داشته باشیم و در خدمت شان باشیم ، اساتیدی که در این مجموعه بودند ، خادمین خوبی که در این مجموعه مشغول خدمت به ریزه خواران و سربازان حضرت حجت بودند سپاسگزاریم . نگاه تربیتی و نگاه توام با سوز و احساس مسئولیت در بین اینها موج میزد . و این نکته را هریک از عزیزان واقعا تصدیق کرد و برداشت عمومی اساتید ما این بود و واقعا برای ما درس آموز بود . برای بنده حقیر آن تواضع ، فروتنی ، صداقت و آن خیرخواهی تربیتی و در عین حال آن احساس مسئولیتی که به سان طلاب خودشان از سلامت و آسایش و رفاه طلبه های ما مراقبت میکردند یک مجموعه ویژگی های برجسته ای را ایجاد کرد که خوشحال هستیم که برای ما توفیق شد در این مجموعه این مدت را در خدمت عزیزان باشیم .
فواید همکاری‌های مدارس با همدیگر
باز هم جا دارد که از یکایک عزیزان تشکر کنم و از جناب بابایی عزیز هم تقاضا داشتم که به نظر من یکی از نکات راهبردی که میشود به آن توجه کرد ، تعامل حوزه های علمیه است . حوزه علمیه مشهد و خراسان از یک سابقه و یک برجستگی تاریخی بسیار ویژه ای برخوردار است . حوزه ی علمیه ی قم نیز وضعیت کاملا نمایان و مشخصی دارد . به نظر من میرسد که مدرسه علمیه عباسقلی خان به عنوان یکی از مدارس برجسته در حوزه علمیه خراسان و مدرسه علمیه معصومیه به عنوان یکی از مدارس ممتاز در حوزه علمیه ی قم میتوانند یک تعامل راهبردی خیلی خوبی بین یکدیگر برقرار کنند و زمینه ی یک همکاری و ارتباط راهبردی و تربیتی و علمی و مبتنی بر آن رسالت ها و ماموریت های ذاتی و رسمی حوزه ی علمیه را ان شاءالله تعالی رقم بزنند .
آیا این دوره مفید بود؟
این دوره ی خوب و بسیار مفیدی که بحمدالله در مجموعه مدرسه عباسقلی خان برگزار شد ، (البته تعداد طلاب مدرسه ی ما به نحوی بود که توفیق نداشتیم همه ی طلاب مدرسه مان همراه ما باشند ) بخشی از این دوره بود و بخش دیگر آن در مدرسه آیت الله خویی برگزار شد و من همینجا بر خودم فرض میدانم که از مجموعه عوامل و دست اندر کاران و مدیران و متولیان مجموعه مدرسه آیت الله خویی کمال تشکر و قدردانی را داشته باشم که آنها هم همکاری بسیار خوبی را با ما داشتند . هم مدرس و هم محیط خوابگاهی و محیط کتابخانه ای را در اختیار ما قرار دادند و چون همانطور که میدانید مدرسه علمیه معصومیه یک مدرسه ی پرجمعیت است و طبعا دوره ی تابستانی مدرسه شاید ظرفیت برگزاری در یک مدرسه را نداشته باشد و در خوش بینانه ترین حالت ما فکر میکردیم که نهایتا ۸۰ تا ۹۰ نفر را بتوانیم در مدرسه عباسقلی خان جای دهیم و طبعا نیاز داشتیم که یک مجموعه ی دیگری را در کنار این مدرسه تعریف کنیم تا بخشی از کار ، آنجا برگزار بشود . من روی هم رفته خدا را شاکرم که این دوره ، امسال در جوار مضجع نورانی حضرت رضا (ع) و در مدرسه عباسقلی خان برگزار شد و بحمدالله به بسیاری از آن اهداف علمی و تربیتی که داشتیم رسیدیم و امیدواریم که ان شاءالله عزیزان ما با دستی پر ، سالماً و غانماً به وطن های خود برگردند و ان شاءالله با روحیه ای سرزنده و سرشار از انگیزه و معنویت سال تحصیلی آتی را آغاز کنند و این خاطره ی خوش و جاوید از دوره ی تابستانی احیاء ۴ در مدرسه عباسقلی خان حتما در ذهن ها باقی خواهد ماند . جا دارد که مجددا از همه ی دست اندرکاران مجموعه ی عباسقلی خان تقدیر و تشکر کنم و ان شاء الله بتوانیم در مدرسه علمیه معصومیه پذیرای دوستان باشیم و گوشه ای از محبت های دوستان را جبران بکنیم
ان شاءالله تعالی
دیدگاه